Do najbardziej popularnych rozwiązań wykorzystywanych w budynkach komercyjnych należą sufity podwieszane wykonane z prasowanej wełny mineralnej, pokrytej specjalnym materiałem, np. produkty firm Ecophon, Rockfon, Armstrong. Sufity tego typu mogą występować w formie:
Są to rozwiązania bardzo estetyczne i nadają się praktycznie do każdego wnętrza. Ich zastosowanie, zależy głównie od wizji architektonicznej, pomysłu na dane wnętrze oraz od ograniczeń technicznych pomieszczenia.
Producenci oferują także specjalne rozwiązania, które spełniają wysokie wymagania technologiczne różnych typów pomieszczeń (np. higieniczne w obiektach służby zdrowia) i łączą w sobie łatwość czyszczenia i dezynfekcji z estetycznym wyglądem. Producenci podają również klasy bakteriologiczne spełniane przez ich wyroby. Można także wyróżnić produkty do zastosowań specjalnych, w których wymagana jest podwyższona odporność na uszkodzenia mechaniczne. Są one wykorzystywane m.in. w halach sportowych. W ich kartach katalogowych podawana jest odporność np. na uderzenia piłką. Dostępne są też rozwiązania przeznaczone do hal przemysłowych, które mają mniejszy walor estetyczny, ale charakteryzują się wyższym współczynnikiem pochłaniania dźwięku oraz niskim współczynnikiem przewodzenia ciepła. Z tego powodu często wykorzystywane są jako elementy poprawiające zarówno komfort akustyczny, jak i cieplny pomieszczenia. Zgodnie z międzynarodową normą ISO 11654 „Akustyka. Wyroby dźwiękochłonne używane w budownictwie. Wskaźnik pochłaniania dźwięku” absorpcję dźwięku można opisać za pomocą pięciu klas, oznaczonych symbolami od A do E. Ich zestawienie wraz z odpowiadającymi im wartościami wskaźników pochłaniania dźwięku aw określa efektywność absorpcji dźwięku przez materiał. Zazwyczaj najlepiej wybierać produkty o klasie A lub B. Wówczas do uzyskania odpowiedniej wartości czasu pogłosu w pomieszczeniu będzie wymagana ich mniejsza powierzchnia całkowita. Klasy pochłaniania dźwięku oraz odpowiadające im przedziały współczynników pochłaniania dźwięku przedstawiono w tab. 1.
Tab. 1. Klasy pochłaniania dźwięku
Do czynników wpływających na właściwości dźwiękochłonne konkretnego materiału należą przede wszystkim:
Materiały stosowane do produkcji wyrobów dźwiękochłonnych dla budynków użyteczności publicznej charakteryzują się zwykle bardzo wysokim współczynnikiem pochłaniania dźwięku dla dużych częstotliwości. Pomiędzy produktami różnych producentów zazwyczaj nie ma różnicy we współczynnikach pochłaniania dźwięku dla poszczególnych oktaw (począwszy od częstotliwości środkowej 1000 Hz). W tym przypadku nieistotny jest także sposób montażu ani grubość materiału. Te dwa czynniki mają wpływ na wartość współczynnika pochłaniania dźwięku, gdy istotne jest wyrównanie charakterystyki czasu pogłosu w szerokim zakresie częstotliwości. Wówczas zwiększenie grubości materiału, a także całkowitej wysokości konstrukcji ma ogromne znaczenie. Wpływa bowiem na możliwość uzyskania wyższego współczynnika pochłaniania dźwięku w zakresie małych częstotliwości. W budynkach użyteczności publicznej odpowiednie właściwości dźwiękochłonne sufitów, o całkowitej wysokości równej ok. 200 mm, można osiągnąć przy zastosowaniu do ich konstrukcji materiałów o grubości ok. 40 mm i niskiej gęstości (40–60 kg/m3). Przykładowe, możliwe do uzyskania wartości współczynników pochłaniania dźwięku dla sufitów dźwiękochłonnych z wełny mineralnej podano w tab. 2. i 3.
Tab. 2. Właściwości akustyczne przykładowych sufitów podwieszanych dostępnych na rynku
Tab. 3. Właściwości akustyczne przykładowych materiałów w formie podwieszanych wysp dostępnych na rynku
Kolejnym rodzajem sufitów dźwiękochłonnych są konstrukcje z wełny drzewnej wiązanej magnezytem. Wśród nich wyróżniamy rozwiązania modularne oraz typu baffle. W porównaniu z sufitami wykonanymi z wykorzystaniem wełny mineralnej mają one bardziej charakterystyczną strukturę powierzchni. W przypadku płyt z wełny drzewnej najczęściej jest ona włóknista o różnej szerokości włókien lub porowata. Jej wybór powinien zależeć od wymaganych parametrów akustycznych. Dostępne są także rozwiązania, w których wykorzystuje się dodatkowe powłoki sprawiające, że wygląd płyt jest zbliżony do tych wykonanych z wełny mineralnej. Należy jednak pamiętać, że jeśli element jest zainstalowany na niewielkiej wysokości, różnica w strukturze może być nadal widoczna, w zależności od szczegółowego rozwiązania. Parametry, jakie można osiągnąć dzięki tego rodzaju sufitom, są bardzo zbliżone do tych, które można uzyskać, stosując sufity dźwiękochłonne z wełny mineralnej.Warto podkreślić, że istnieje mnóstwo rozwiązań indywidualnych, które może zaprojektować specjalista z dziedziny akustyki. Są one potrzebne np. w miejscach, w których występują pewne ograniczenia. Przykładowo, gdy w pomieszczeniu istotne jest zachowanie konkretnej wysokości i nie ma możliwości podwieszenia 20-centymetrowej konstrukcji, można zastosować np. wełnę mineralną o grubości 10 cm z welonem szklanym, gęstości do 80 kg/m3, mocowaną bezpośrednio do sufitu i pokrytą materiałem o niskiej gramaturze (≤100 g/m2), który zabezpieczy ją przed pyleniem i uszkodzeniami mechanicznymi. Pozwoli to uzyskać jeszcze wyższe współczynniki pochłaniania dźwięku niż w przypadku standardowego sufitu dźwiękochłonnego o 20-centymetrowej, całkowitej wysokości konstrukcji. Takie rozwiązanie ma oczywiście swoje wady, np. trudniejszy montaż oraz większy nakład pracy w celu uzyskania satysfakcjonującego efektu wizualnego. Z tego powodu nie będzie cieszyło się takim zainteresowaniem, jak podwieszane sufity dźwiękochłonne. W wyjątkowych sytuacjach może się jednak okazać, że jest to metoda najlepsza z możliwych.Czołowi producenci sufitów podwieszanych także przewidują rozwiązania z bezpośrednim montażem do istniejącej powierzchni. Służą do tego specjalnie przygotowane systemy. Wśród wyrobów różnych producentów widoczne są jednak znaczne dysproporcje pomiędzy osiąganymi współczynnikami pochłaniania dźwięku dla małych i średnich częstotliwości. Związane jest to m.in. z grubością oferowanych płyt, ich gęstością oraz różnicami we właściwościach materiałów zabezpieczających płyty. Przy założeniu podobnej gęstości płyty, im jest ona grubsza, tym wyższe współczynniki pochłaniania dźwięku są osiągane. Dokonując wyboru produktu, należy porównać wyniki pomiarów współczynnika pochłaniania dźwięku udostępniane przez producenta. Istotne jest, aby dokładnie zapoznać się z warunkami, dla jakich zostały przeprowadzone. Najczęściej informacje te są zapisane obok wyników pomiarów, ale nie zawsze zwraca się na to uwagę. Dany produkt może występować w różnych grubościach, a także być przystosowany do użycia przy odmiennych, całkowitych wysokościach konstrukcji. W tab. 4. przedstawiono współczynniki pochłaniania dźwięku dla przykładowych wełen mineralnych oraz sufitów dźwiękochłonnych przeznaczonych do montażu bezpośredniego.
Tab. 4. Właściwości akustyczne przykładowych wełen mineralnych oraz sufitów dźwiękochłonnych z bezpośrednim montażem
Innym typem sufitów o właściwościach dźwiękochłonnych są sufity perforowane. Tego typu ustroje składają się z płyty perforowanej, umieszczonej w pewnej odległości od powierzchni odbijającej. Przestrzeń pomiędzy płytą a stropem może pozostać pusta lub być wypełniona materiałem dźwiękochłonnym. Czynnikami, które decydują o charakterystyce pochłaniania dźwięku ustroju perforowanego, są: jego powierzchnia, grubość i gęstość płyty, średnica, typ i procent perforacji (odległość pomiędzy otworami), głębokość ustroju, stopień wypełnienia materiałem dźwiękochłonnym oraz właściwości tego materiału. Takie ustroje najczęściej stosowane są w pomieszczeniach o akustyce kwalifikowanej i w tym wypadku powinny być specjalnie opracowane przez projektanta akustyki. We wnętrzach komercyjnych można stosować prefabrykowane ustroje akustyczne o jak najbardziej szerokopasmowej charakterystyce pochłaniania dźwięku, które są dostępne u niektórych producentów, np. firm Siniat (Nida Sonic), Rigips, Knauf. Warto także skonsultować się np. z doradcą technicznym, aby pomógł w doborze rozwiązania. Należy podkreślić, że nie jest to prosta decyzja i najlepiej powierzyć ją fachowcowi. Wówczas spełnienie wymagań zawartych w normie będzie możliwe i potwierdzone stosownymi obliczeniami.
